motu

 motu  o te tawahi i te kai, he witi anake i ora. No konei ka whakaaro matou me

 motu , kua rite tahi ki ta te Pakeha; te wa ke pea ka rite tau ki ta to

 motu . Kua pai ratou, kua piri ki nga Pakeha, Pakeha papai i ratou whakaaro.

 motu . Kia pai koutou otira a koe ano ki nga Pakeha haere mai ki te kainga,

 motu , ka mutu mai i a ia. Ka takoto ano i au kei a Te Pei[?] i au ano, i a Te

 motu ?' Na Kawana Hakeke Ki a Te Makarini, i te rua o nga ra i tuhituhi atu

 motu . Ko te nuinga ano o nga wahi hei a matou ano, hei nga tangata Maori.Ko

 motu , e ngaro ana ki Poneke. Ka tae mai tena tangata, ka mea, 'E Ma, homai

 motu  i Arapawa, e pena tonu te whakaaro me te whakaaro o Rawiri. I pouri

 motu . E hoa, e Ma, tena ra koe. Heoi ano, ka mutu. Na tou tamaiti, na

 motu  ke atu. Tenei ano he rangi haere atu moku kia kitea ia, kia korero atu

 motu  ke korua i a ratou'. Na, kua rite to maua kainga kei uta ake i nga

 motu . Kahore ano au i hoki ki Akarana kia tika ai he pukapuka aku ki a koe.Ko

 motu  ki a koe. Na, tenei ano tetahi korero a matou ki a koe, ko te wai[wahi]

 motu  e noho nei, i mahue, kua riro katoa i te Pakeha. No konei au ka whakaaro

 motu . Inaianei he tikanga ngawari taku, ko toku ngawari tenei, ko taku

 motu . E koro, e Makarini, e mohio ana koe ki ta maua rohe ko Karira, i tukua

 motu  noho noa ake, kei Wairau. Ka rongo nga rangatira o Rangitae[?] ko Te

 Motu  mai ki wahi ke, ki te noho tonu mai i kona ka taea atu ano e matau No te

 motu , ara, ko te he tenei kua oti nei au te ki mo nga ture kihai i

 motu  o Nui Tireni. Tenei ano taku korero ki a koe no te komiti ki Te

 motu  katoa o Te Puia Ngamotu 9 November 1852 Friend, McLean, Greetings to

 motu . Na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona iwi kua noho ki tenei

 motu . Na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona iwi kua noho ki tenei

 Motu  te pu, era atu ra nei mea whawhai, (a kahore te pukapuka whakaae a Te

 motu  e whakaohokia. No konei he mea tika kia whakamutua te hoko, te utauta

 Motu . 2.Ko nga tangata katoa e utauta mai ana, e hokohoko ana ranei i te

 motu . Ko te Matenga raua ko te Hapimana.Ko tetahi kei Akarana e noho ana, ko

 motu , e noho kuare noa iho ana te tangata maori; e patu noa ana tetahi i

 motu ! Nana, ko nga tangata tenei o Nui Tireni, ko nga wheua e kauki nei, ko

 Motu . He Mea Ta Ki Poneke, Ki Te Perehi, O Te Kawanatanga O Te Kuini.Na Te

 Motu  o Ingarangi—i rite tonu ki nga Motu, ki nga whenua katoa—nokonei—ko te

 motu  o Nui Tireni; he mea pai hoki kia mohio nga Maori, kei noho kuare tonu.

 motu  ke mai ai nga Rawa ki au, ki te tangata ke ranei takoto ai. --62--

 motu  ai nga Rakau o te ngahere, he Rakau ano tona kakau—ko te Rino i oti ai

 motu  nei, engari to Akarana i hoki iho. Na, ko te take i tini ai nga herehere

 motu  i te makariri o 1855, ko " Tata" te ingoa o te kaipuke. I ahua kuware ia

 motu  katoa nga uaua. I mea ahau i motu pea i te toki, i tetahi patu

 motu ; a pa kau mai ka toro baere ki nga kainga katoa; a nui atu te mataku me

 motu  pea i te toki, i tetahi patu mata-kokoi ranei, i te mea e takoto ana te

 Motu  o te Moana Nui nei, ka meinga hei tangata Maori, ara, mo nga tikanga o

 Motu  o te Moana Nui nei, ka meinga hei tangata Maori, ara, mo nga tikanga ia

 motu  nei. Na, ki toku whakaaro, he tikanga tenei no etahi kia whakaititia a

 motu . Ko nga tangata e kino ana me to mai ki roto ki te pai.Ki te rangona te

 motu  i runga i te rangimarie, i te aroha, i te atawhai tetahi ki tetahi. No

 motu , ko te whakapono, ko te atawhai, ko te aroha. Ma koutou ka pai ki ena

 motu  ake, ake, ake, kia waiho he whawhai, ko nga kura, ko te whakapono. Na

 motu ? Kaore: ko nga iwi e haere mai ana ki konei, he haere noa mai tana ki te

 motu . E mea ana etahi o koutou, kahore i rite nga ture mo te Maori ki nga

 motu . He atawhai anake te --40-- tikanga, he whakahaere tonu i runga i

 motu , kahore i matauria tena e matou. Kahore matou i te matau ki tetahi iwi e

 motu ; ko koutou anake ta matou i matau ai.—Ko a matou he ka homai e matou ma

 motu  ki a koutou; mau ma te Pakeha e whakahoki mai, e whakamaori mai. Tenei

 motu . Waihoki ko tenei taiepa e hara i te pou puriri e hara i te totara, he

 motu , kia kite tatou e kore e hoki to ratou ahua ki to ratou kuwaretanga; ko

 motu  nei, o tera pito rawa, tae mai ki konei. Ko Taiaroa tenei kua tae mai

 motu  nei, ki era hoki i Kaputi, na ka whakariroia ketia ta te Peina e ia ka

 motu  nei, kihai i ohoreretia te mahi a te Kawana, kua tapoko roa hoki ki tona

 Motu  Rameri ) Wikitoria ) Te Watene ) "I tuhia i te aroaro o () , . ,

 motu . Te mea i whakatika ai au ki te korero, he kitenga noku i te hunga tae

 motu  ake, ake, amine. --54-- Katipa Te Awarahi, (Ngatiteata, Waiuku):

 motu ; kia tae ki te kainga ma ia tangata ma ia tangata ano e hanga tona

 motu  ki raro ki te maru o te Kuini, me nga tikanga ano hoki mo te whenua i

 motu . Whakaaro ano au ko nga iwi ke.ko nga Wiwi.Na, ki te whakaaro tatou ki

 motu . Ko taua, te Makarini,) kei te kuaha taua o te whare e noho ana; tena ko

 motu  e te Pakeha ki te paraikete, ki te aha ki te aha. Ki ana Te Rangihaeata,

 motu , otira me homai e Kawana tetahi moni hei utu kia pai ai matou, kia mutu

 motu  iti to penei me Niu Tireni, otira he iwi nui ratou, he iwi kaha hoki;

 motu  nei. Ka mea a te Kuini kia kotahi te ture mo te Pakeha mo te Maori.Ka

 motu  ki raro ki te maru o te Kuini; muri iho ka kawea mai ki konei, ka

 motu  atu hoki, ki konei, ki te rapurapu tikanga. Ko ta tatou Kingi e korero

 motu  nei kua huihui mai kei raro i a te Kuini. Kei runga ko Te Makarini, ka

 motu . Na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona iwi kua noho ki tenei

 motu  katoa e haere nei te korero na Matene te Kingi Maori. Haere mai maua ki

 motu . Tena ka hoki koe e tera iwi e tera iwi ki tou ritenga ki tou ritenga e

 motu . I muri iho i ahau ka whakatika a Te Heuheu Iwikau ka karanga, Heoti ano

 motu  nei ki taua Tiriti ki Waitangi. Ka maua mai e Te Wiremu ko nga

 motu , ina hoki he motu ke tona. Ina hoki te Pakeha he maha ona motu he maha

 motu  he maha ona Kingi; tana tukunga iho ko te Kuini anake. Waiho te Pakeha i

 motu  nei. whai rawa ake ki te rua o nga tupapaku nei au a te Pakeha, kua pa

 motu  nei: ia iwi nei, ia iwi nei. Heoiano ka he tatou ki konei; whakatika

 motu  nei ki runga, ka he akuanei, no te mea ka kaiponu. koe i tou.Ina hoki he

 motu  nei. Ka mea ahau ko te whakapono hei tiaki mo te wairua, ko te ture o te

 motu . Ka ki atu ahau, Haere mai e taku tupuna; aku matua, haere mai.Muri iho

 motu  nei kahore matou i matau; kahore matou i uru ki te korero mo ieTiriti ki

 motu ; ma enei ture erua ka tu te tangata ki te ora. Ka tupu te kino ka mate

 motu : ahakoa rupeke koutou katoa, kahore he kai whakarite ki te pai. I te

 motu  kia tutakina ki tenei. Kahore oku korero mo Taranaki.Waiho atu i kona,

 motu  ko au ano te hiku, ko au ano te pane. Me he mea e ora ana ahau ka korero

 motu . homai ana ko te whakapono: mate nui ana nga kaumatua ki te Pakeha me

 motu  te aroha ki tena wahine ki a te Kuini. Ka mate oku kaumatua, a Potatau

 motu . No konei au ka whakahe atu nei.Tenei hoki te tamaiti a Turoa te noho

 motu  nei o Niu Tirani: hei tahi i nga kino o nga iwi e rua nei, o te Pakeha o

 motu  nei; ka ora. ai hoki. --68-- Na matou katoa, na nga tangata o tenei

 motu , e piro ana ia kainga ia kainga, ko te piro tenei, e mate ana nga

 motu  nei ki a koe. Ka tahi au ka mea ko taku tomokanga tenei ki a koe, ina

 motu . Otira me whai tonu ratou kei takoto ngaro enei painga; ara, ko nga

 motu , o Niu Tirani. A, e haere ke atu ia a muri nei, e kore ia e wareware i

 motu . Otira he mate pea nana i pupuri atu a Hauraki: mehemea e hara i te mate

 motu . Ko tenei ko te rua o o kupu mo te tumuaki mo nga taha i te tuawhenua, e